Μνημονικές τεχνικές

Οι μνημονικές τεχνικές είναι τεχνητά επινοήματα, νοηματικές συσχετίσεις, δηλαδή νοητικά στηρίγματα της φαντασίας που χρησιμοποιεί το άτομο για να μπορέσει να οργανώσει, να τροποποιήσει, δηλαδή να κωδικοποιήσει και να κατανοήσει καλύτερα μια πληροφορία και κατά συνέπεια να την θυμηθεί πιο γρήγορα και πιο εύκολα. Οι λεκτικοί κώδικες και οι νοητικές εικόνες αποτελούν τις βασικές μορφές κωδικοποίησης των πληροφοριών και συνιστούν τα συστατικά στοιχεία μερικών βασικών τεχνικών.


Ο εκπαιδευτικός/εισηγητής είναι δυνατόν να χρησιμοποιήσει τις μνημονικές τεχνικές με ποικίλους τρόπους.


- Αρχικά μπορεί να διδάξει στους εκπαιδευομένους πώς να δημιουργούν μόνοι του τις δικές του μνημονικές τεχνικές.


- Ο εκπαιδευτικός μπορεί επίσης, να ενθαρρύνει τη χρήση των μνημονικών τεχνικών, με το να διδάξει στους εκπαιδευομένους του, προτού ακόμη του παρουσιάσει το προς μάθηση υλικό.


- Ο εκπαιδευτικός μπορεί να επιβάλει στο εκπαιδευόμενό του να χρησιμοποιήσει μια μνημονική τεχνική με το να του παρουσιάσει το προς μάθηση υλικό δομημένο και επεξεργασμένο.


- Με τις μνημονικές τεχνικές οι εκπαιδευτικοί μπορούν να διευκολύνουν τη μάθηση και να μεγιστοποιήσουν τη μνημονική ικανότητα των εκπαιδευομένων.


• Μερική Μάθηση (part learning)


Όταν το άτομο προσπαθεί να απομνημονεύσει μια λίστα αντικειμένων που είναι παρόμοια, τείνει να θυμάται τα αντικείμενα που βρίσκονται στην αρχή και στο τέλος της λίστας. Αυτό μπορεί να αποφευχθεί «σπάζοντας» τη λίστα σε μικρότερες.


• Μνημοτεχνική του χώρου (loci, από τη λατινική λέξη Locus-loci που σημαίνει χώρος»)


Το άτομο συνδέει τα αντικείμενα με συγκεκριμένο τόπο όταν χρειάζεται προκειμένου να θυμηθεί.


• Ακροστιχίδα


Είναι μια τεχνική κατάλληλη για απομνημόνευση πληροφοριών για μεγάλα χρονικά διαστήματα.


• Λέξεις – κλειδιά


Η τεχνική της λέξης – κλειδί χρησιμοποιείται κυρίως για την εκμάθηση λέξεων ξένων γλωσσών, αλλά έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία και για την εκμάθηση της γλώσσας γενικά, της ορθογραφίας, της φυσικής, της ιστορίας, των κοινωνικών επιστημών, των μαθηματικών κ.ο.κ.




• Μνημοτεχνική Yodai


Πρόκειται για ιαπωνικό σύστημα που χρησιμοποιεί νοητικές εικόνες, ποιήματα και τραγούδια.


• Ρίμα
Με φράση σε ρίμα ή τραγούδι μπορούν να απομνημονευθούν και να ανακληθούν ευκολότερα πληροφορίες, κανόνες, ημερομηνίες κλπ.


• Αστείες συσχετίσεις


Είναι μια χρήσιμη τεχνική για να θυμάται κανείς ονόματα, λέξεις ξένου λεξιλογίου κλπ.


• Μέθοδος σύνδεσης (link method)






Είναι μια μέθοδος κατάλληλη για την εκμάθηση μιας λίστας αντικειμένων. Στην περίπτωση αυτή γίνεται σύνδεση κάθε αντικειμένου της λίστας με το επόμενο, με τη βοήθεια νοητικών εικόνων.


• Μέθοδος αριθμός – λέξεων (peg – type mnemonics)






Πρώτα μαθαίνεται μια απλή ομοιοκαταληξία, όπως η παρακάτω:


Ένα – χτένα έξι – τελέψει


Δύο – κρύο επτά – λεφτά


Τρία – τελεία οκτώ – πλεκτό


Τέσσερα – έφερα εννιά – μπανανιά


Πέντε – φέγγε δέκα – στέκα


Στη συνέχεια τα στοιχεία που πρέπει να θυμηθεί το άτομο συνδυάζονται με τη σχετική συνδετήρια λέξη. Δηλαδή, αν πρέπει να θυμηθεί τη λέξη «μαλλιά», φαντάζεται κάποιον να χτενίζει τα μαλλιά του.


• Εννοιολογική κατηγοριοποίηση






Είναι μια τεχνική που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για λίστες αντικειμένων, ονομάτων κ.α.


Οι τεχνικές που αναφέρθηκαν παραπάνω περιλαμβάνουν εσωτερικές μνημονικές στρατηγικές. Ωστόσο οι σύγχρονοι ψυχολόγοι ασχολήθηκαν και με τα εξωτερικά μνημονικά βοηθήματα, δηλαδή τεχνάσματα τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν από το άτομο για να διευκολύνουν τη μνήμη. Ένα συνηθισμένο παράδειγμα εξωτερικού μνημονικού βοηθήματος είναι η κράτηση σημειώσεων σε μια ομιλία. Σύμφωνα με τα ερευνητικά δεδομένα έχει αποδειχθεί ότι οι μαθητές μπορούν να ανακαλέσουν περισσότερες πληροφορίες όταν έχουν κρατήσει σημειώσεις.


Βιβλιογραφία


1. Κολιάδη, Εμμ. (2007). Θεωρίες μάθησης και εκπαιδευτική πράξη: γνωστικές θεωρίες, τ. Γ΄ , Αθήνα.


2. Κολιάδη, Εμμ. (2007). Γνωστική Ψυχολογία – Γνωστική Νευροεπιστήμη και Εκπαιδευτική Πράξη: Μοντέλο επεξεργασίας Πληροφοριών, Αθήνα.


3. Βοσνιάδου, Στ. (2004). Γνωσιακή Επιστήμη – η νέα επιστήμη του νου, εκδ. Gutenberg.