Τα παιδιά με ΔΕΠ και το σχολείο

Οι      παρακάτω ιδέες και προτάσεις θα μπορούσαν να βοηθήσουν τα παιδιά με Διάσπαση Ελλειμματικής Προσοχής (ΔΕΠ) στη μελέτη και την οργάνωση του χρόνου τους.  

1. Ανάπτυξη στόχων και στρατηγικών

·         Να είστε ειλικρινείς.  Μαζί με το παιδί αναγνωρίστε τι το δυσκολεύει όταν μελετά και προσπαθεί να κάνει τις εργασίες του. 

·         Βάλτε στόχους για να ξεπεράσει το παιδί αυτές τις δυσκολίες.  Αυτοί οι στόχοι πρέπει να είναι συγκεκριμένοι και ξεκάθαροι.  Για παράδειγμα, «θέλω να γίνω καλύτερος στην ορθογραφία» είναι μεν ένας στόχος αλλά δεν λέει πώς θα τον πετύχει το παιδί.  Αντίθετα, λέμε «θα διαβάζω κάθε μέρα την ορθογραφία μου».

·         Να είστε δημιουργικοί και να επιλέγετε στρατηγικές που ταιριάζουν στην προσωπικότητα του παιδιού (γι αυτό είναι απαραίτητο να συμμετέχει και το παιδί σε αυτή τη διαδικασία).  Αν το παιδί, για παράδειγμα,  είναι υπερκινητικό, μπορεί να κάνει συχνά διαλείμματα και να περπατάει λίγο.

·         Πρέπει να υπάρχει συγκεκριμένη ώρα και μέρος που το παιδί θα μελετά.

·         Αν το παιδί ξεχνά συχνά τα βιβλία του στο σχολείο, δείτε αν μπορείτε να έχετε κάποια από αυτά διπλά, ώστε να είναι πάντα στο σπίτι.

2. Προτεραιότητες 

·         Θυμίστε το παιδί ότι δεν μπορεί να τα κάνει όλα ταυτόχρονα. Αποφασίστε μαζί του τι πρέπει να κάνει πρώτα και τι μετά.  Καλό είναι να είστε ρεαλιστές όσον αφορά στο χρόνο που έχει το παιδί.  Μπορείτε μαζί να χρησιμοποιείτε μία ατζέντα ώστε να οργανώσει το χρόνο του.  Αν έχει αγγλικά τη Δευτέρα μετά το σχολείο, θα πρέπει να τα έχει μελετήσει από την Κυριακή.  Αυτά μπορούν να σημειωθούν στην ατζέντα του όπως εσείς θα σημειώνατε τα επαγγελματικά σας ραντεβού.

·         Θέστε κανόνες και βοηθήστε το παιδί να τους ακολουθήσει προσφέροντας μικρές επιβραβεύσεις και τονίζοντας τα θετικά της προσπάθειάς του.  Αν για παράδειγμα, θέλει να πάει στο φίλο του ενώ δεν έχει μελετήσει, μπορείτε να συμφωνήσετε μαζί του ότι θα επισκεφτεί το φίλου του όταν μελετήσει 2-3 από τα μαθήματά του.  Του εξηγούμε ότι έτσι θα έχει πιο πολύ χρόνο να παίξει μαζί του, από το να μην είχε μελετήσει καθόλου και να βιαζόταν να γυρίσει στο σπίτι.  Έτσι το παιδί θα βρει κίνητρο για να μελετήσει στην αρχή λίγα μαθήματα και μετά όλο και περισσότερα αφού θα συνειδητοποιεί ότι έτσι έχει λιγότερο άγχος.

·         Κάθε μέρα, στη μία μεριά του γραφείο το παιδί μπορεί να βάζει τις εργασίες που έχει να κάνει.  Καθώς θα ολοκληρώνει κάθε μία από αυτές, θα τις μετακινεί στην άλλη μεριά του γραφείου κι έτσι θα ξέρει τι έχει κάνει και τι του μένει.  Επίσης, μπορεί να υπάρχει και ένας κανόνας που να λέει ότι πρέπει να ολοκληρώσει μια εργασία ή ένα μάθημα πριν προχωρήσει στο επόμενο.  Με αυτό τον τρόπο δεν θα ξεκινά πολλά μαζί και τελικά θα τα αφήνει στη μέση.  Τέλος, είναι καλό να μην αφήνει τα πιο δύσκολα μαθήματα ή αυτά που δεν του αρέσουν για το τέλος που θα είναι κουρασμένος.

·         Επιτρέψτε του να κάνει διαλείμματα. Βάλτε ένα χρονικό όριο για τη μελέτη και καθορίστε πολύ συγκεκριμένα πόσο θα διαρκεί το διάλειμμα και τι θα μπορεί να κάνει.  Αν το διάλειμμα είναι 5 λεπτά, δεν προλαβαίνει να φτιάξει ένα παζλ και ίσως ζητήσει παραπάνω χρόνο και να χαλάσει όλο του το πρόγραμμα.  Παράδειγμα: «θα διαβάσεις για 30 λεπτά.  Θα κάνεις 5 λεπτά διάλειμμα για να φας ένα σνακ.  Μετά θα διαβάσεις άλλα 20 λεπτά». Είναι καλό κατά τη διάρκεια του διαλείμματος να μην βλέπει τηλεόραση. Για να βοηθήσετε το παιδί να ακολουθήσει το πρόγραμμα μπορείτε να βάλετε ένα ξυπνητήρι να χτυπά όπως στο σχολείο χτυπά το κουδούνι.
3. Βοηθήστε το παιδί να συγκεντρωθεί
  

Κάποια παιδιά με ΔΕΠ έχουν πολλή ενέργεια.  Αυτό τα δυσκολεύει να μείνουν ήσυχα στη θέση τους κα να συγκεντρωθούν στο σχολείο.  Τι μπορείτε να κάνετε;

·         Προτρέψτε το παιδί να ασχοληθεί με τη γυμναστική ή κάποιο άθλημα ώστε να διοχετεύει εκεί την ενέργειά του.

·         Συζητήστε με τους δασκάλους και του καθηγητές ώστε να είναι ενήμεροι και να μπορούν να το βοηθήσουν στην τάξη.  Μερικές ιδέες:

1.       Να βάλουν το παιδί να κάτσει στο πρώτο ή το δεύτερο θρανίο για να μπορούν εύκολα με ένα ακούμπισμα ή χτυπώντας ελαφρά το μολύβι στο θρανίο να επαναφέρουν την προσοχή του.

2.       Να του δίνουν μικρές ευκαιρίες να σηκώνεται από την καρέκλα του, ιδιαίτερα προς το τέλος της ώρας.  Μπορούν, για παράδειγμα, να του ζητούν να πετάξει ένα χαρτί στα σκουπίδια.

3.       Είναι προτιμότερο το παιδί να βγει για λίγο έξω και να ξαναμπεί στην τάξη μετά από 1-2 λεπτά από το να μείνει μέσα, να είναι ανήσυχο, να ξεσηκώσει ολόκληρη την τάξη και να διαπληκτιστεί με το δάσκαλο.

4.       Είναι καλό να κάθεται μαζί με έναν μαθητή που προσέχει και είναι ήσυχος.

·         Βεβαιωθείτε ότι κοιμάται αρκετά και τρώει καλό πρωινό.

·         Βεβαιωθείτε ότι τρώει σωστά.  Μειώστε όσο γίνεται τα σνακ και τα γλυκά.

4. Δεν ξεχνώ τίποτα

Βοηθήστε το παιδί να φτιάξει μια λίστα με τα πράγματα που χρειάζεται να παίρνει μαζί του στο σχολείο και από το σχολείο στο σπίτι. Παράδειγμα:

Για το σχολείο χρειάζομαι:

1.       Την κασετίνα μου – μέσα έχει

·         Μολύβι

·         Γόμα

·         Στυλό

·         Χάρακα

·         Ξύστρα

                    2.       Τα τετράδια της ημέρας

 (ελέγχω το πρόγραμμα και τα βάζω μέσα στην τσάντα ένα-ένα)

                           3.       Τα βιβλία της ημέρας

4.       Τα γυαλιά μου

5.       Το κολατσιό μου

Αν είναι εφικτό, είναι προτιμότερο να έχει ένα μεγάλο τετράδιο με 3-4 θέματα ώστε να μην χρειάζεται να θυμάται να πάρει 4 ξεχωριστά τετράδια.

Οι λίστες γενικά βοηθούν το παιδί να οργανωθεί.  Με τον ίδιο τρόπο μπορεί να οργανώσει τις δραστηριότητές του.  Παράδειγμα:

Τι έχω να κάνω σήμερα

1.       ______________________

2.       ______________________

3.       ______________________

Μπορεί αν γραφεί τις δραστηριότητες του και τις δουλειές του προκειμένου να είναι συνεπής με τις υποχρεώσεις του.

5. Βελτιώνω τις ικανότητές μου στο διάβασμα

Τα περισσότερα από αυτά που μαθαίνει στο σχολείο προέρχονται από βιβλία.  Είναι πολύ κουραστικό και αγχωτικό για ένα παιδί με ΔΕΠ να προσπαθεί να διαβάσει ολόκληρα κείμενα και να τα μάθει απ’ έξω ή να απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με αυτά όταν δεν μπορεί να συγκεντρωθεί και ξεχνά την αρχή πριν ακόμα φτάσει στο τέλος της σελίδας.  Δεν το κάνει επίτηδες.  Δεν είναι απλώς αφηρημένος.  Γι αυτό χρειάζεται βοήθεια.

    Πριν ξεκινήσει το διάβασμα

·         Να διαβάσει το τίτλο και να δει τις εικόνες, αν υπάρχουν.  Να σκεφτεί τι ξέρει ήδη γι αυτό το θέμα.  Μπορεί να κάνει υποθέσεις για το τι πρόκειται να διαβάσει.

·         Αν πρέπει να απαντήσει σε συγκεκριμένες ερωτήσεις, καλό είναι να τις δει πριν ξεκινήσει το διάβασμα.  Αυτό θα το βοηθήσει να μείνει συγκεντρωμένος και να ψάξει για το νόημα.

Καθώς διαβάζει

·         Να σταματά κάθε τόσο και να κάνει ερωτήσεις στον εαυτό του και να προσπαθεί να τις απαντήσει.  Να κάνει υποθέσεις για το τι πρόκειται να ακολουθήσει.

·         Αν κάτι δεν καταλαβαίνει, μπορεί να το σπάσει σε μικρότερα κομμάτια και να το ξαναδιαβάσει.  Αν πάλι δυσκολεύεται, ας ζητήσει τη βοήθειά σας ή τη βοήθεια του δασκάλου. 

·         Καθώς διαβάζει, να σκεφτεί τις καινούριες πληροφορίες και να προσπαθήσει να τις συνδέσει με αυτά που ήδη ξέρει.

·         Να σταματά συχνά και να ελέγχει τι έχει μάθει.  Να λέει δυνατά αυτό που διάβασε και αν δεν μπορεί να το πει, να το ξαναδιαβάσει.

·         Μπορεί να φτιάξει νοητικές εικόνες.  Μπορεί να φανταστεί το σκηνικό, τους ήρωες, τη σειρά των γεγονότων.

6. Ο δάσκαλος και ο γονιός είναι οι μεγαλύτεροι υποστηρικτές του παιδιού

·         Βοηθήστε το να μάθει τις παραπάνω δεξιότητες.  Αν δεν κάτσετε μαζί του να του δείξετε, αν δεν το βοηθήσετε, δεν θα τα καταφέρει.  Ίσως να είναι κουραστικό για σας, αλλά αξίζει τον κόπο, γιατί από τη στιγμή που το παιδί θα μάθει τις δεξιότητες αυτές, θα μπορεί να τις εφαρμόσει μόνο του.

·         Φτιάξτε συγκεκριμένο πρόγραμμα μελέτης και εφαρμόστε το. Το παιδί μπορεί να γκρινιάξει προσωρινά, θα σας ευγνωμονεί όμως αργότερα.

·         Ενθαρρύνετε το παιδί να κάνει αυτό που μπορεί να κάνει.  Δεν χρειάζεται να είναι τέλειο.  Χρειάζεται να προσπαθεί και να συνεχίζει να προσπαθεί, ακόμα και όταν αποτύχει κάπου. 

·         Πιστέψτε στο παιδί, για να πιστέψει στον εαυτό του.  Η καλή αυτοεκτίμηση είναι το καλύτερο όπλο που θα έχει σε όλη του τη ζωή.  Μην του κολλάτε την ταμπέλα του τεμπέλη, του απρόσεχτου ή του αδιάφορου.  Αυτές οι ταμπέλες θα το ακολουθούν σε όλη του τη ζωή και θα το προσδιορίζουν.

·         Η ΔΕΠ είναι νευρολογική διαταραχή που περιορίζει το παιδί σε κάποια πράγματα.  Δεν έχει νόημα να εκνευρίζεστε και να χάνετε την υπομονή σας.  Το παιδί δεν θα συγκεντρωθεί επειδή του φωνάξατε.

·         Παράλληλα η ΔΕΠ είναι απόλυτα διαχειρίσιμη διαταραχή, αρκεί το παιδί να έχει τη σωστή αντιμετώπιση.    

Σκεφτείτε τη ΔΕΠ σαν τη μυωπία.  Δεν φταίει το παιδί που δεν βλέπει. Χρειάζεται να βάλει γυαλιά και να κάτσει στο μπροστινό θρανίο.  Από τη στιγμή που θα φορέσει τα γυαλιά του, όλα θα είναι ξεκάθαρα.  Πρέπει όμως πρώτα να του τα αγοράσετε και να του θυμίζετε να τα φορά, μέχρι που να του γίνουν συνήθεια.  Αυτές οι δεξιότητες είναι τα γυαλιά της ΔΕΠ